Edelstenen: Wat zijn edelstenen en hoe ontstaan edelstenen?
Edelstenen zijn helemaal trendy! We zien steeds vaker dat diverse soorten edelstenen verwerkt worden in sieraden. Denk bijvoorbeeld aan de edelstenen onyx, amethist, saffier, smaragd, topaas en robijn. Bij Mostert Juweliers hebben wij een uitgebreide collectie met edelsteen sieraden. Wil jij meer weten over wat edelstenen nou precies zijn en hoe edelstenen ontstaan? Lees dan snel verder!
Wat zijn edelstenen?
Edelstenen zijn schitterende mineralen die al lange tijd worden verwerkt in sieraden. Een mineraal is een samengestelde of enkelvoudige stof die in de natuur voorkomt en wordt gevormd door natuurlijke (geologische)processen. Een edelsteen is dus een mineraal te noemen, maar bestaat zelf ook weer uit mineralen. Een saffier bestaat namelijk uit titanium en ijzer. Dit zijn ook stoffen die in de natuur voorkomen en gevormd worden door natuurlijke geologische processen. Deze stoffen vormen samen een saffier. Een echte edelsteen is een natuurlijk product. Een edelsteen kan miljoenen tot miljarden jaren oud zijn, omdat de vormingsprocessen erg lang duren. Een edelsteen kan bestaan uit een of meerdere mineralen. Als een edelsteen uit slecht één mineraal bestaat dan is het een kristal. Kristallen hebben een duidelijke vorm en patroon. Bekende kristallen zijn amethist en bergkristal. Als een edelsteen uit meerdere mineralen bestaat is het een gesteente. Gesteentes zijn grover en hebben geen duidelijk patroon en/of geen duidelijke vorm. Tegenwoordig bestaat er ook veel kunstmatig kristal. Dit bestaat wel uit natuurlijke materialen, maar wordt kunstmatig gemaakt, waardoor het geen edelsteen is. Een voorbeeld hiervan is het Swarovski-kristal.De drie eigenschappen van edelstenen
Edelstenen worden tot slot gekenmerkt door drie eigenschappen, die ook in verhouding tot elkaar bekeken kunnen worden: - Schoonheid: Helderheid, kleur en glans. Bij een diamant heb je kleurschalen en een zuiverheidsschaal. Zo kan de ene edelsteen meer waard zijn dan de andere. Er bestaan namelijk heldere diamanten en gelere diamanten. Heldere diamanten zijn zeldzamer dan gelere diamanten. Gelere diamanten zijn een stuk goedkoper en worden zelden gebruikt. Een diamant die onder een vergrotende loep geen insluitsels toont wordt erg zuiver genoemd en is hierdoor ook erg kostbaar. Hoe geliger een diamant, hoe meer insluitsels de diamant bevat. De diamant is dan ook minder waard. - Duurzaamheid: De hardheid, breekbaarheid en chemische bestendigheid. Een diamant is de hardste edelsteen die er bestaat. Edelstenen hebben minstens een hardheid van 4 nodig voordat het als edelsteen gezien kan worden. De hardheid van een steen wordt bepaald door de schaal van Mohs. Elke steen heeft een bepaalde hardheid. Hoe hoger het getal des te hoger de hardheid van de steen is. Een hogere hardheid betekent ook dat de steen een betere glans heeft. Zo hebben diamanten een hardheid van 10 en een amethist een hardheid van 7. Een diamant schittert dan ook meer dan een amethist. - Zeldzaamheid: De mate waarin een edelsteen verkrijgbaar is. De steen moet niet overal in de natuur veelvuldig te vinden zijn. De ene steen is zeldzamer dan de andere steen.Hoe ontstaan edelstenen?
Edelstenen worden gevormd op drie manieren. Zo worden edelstenen door geologen verdeeld in vier groepen, afhankelijk van hoe ze zijn ontstaan: 1. Magmatisch 2. Sentimentair 3. Metamorf 4. Meteorietinslag1. Ontstaan edelstenen: Magmatisch
De eerste manier is magmatisch. De mooiste kristallen ontstaan dieper in de aarde. Het start met magma dat afkoelt, dat soms wel miljoenen jaren duurt, en uiteindelijk in kristal verandert. Kristallen groeien eigenlijk net als ijs. Een opstapeling van kleine kristallen vormt uiteindelijk een heel groot kristal. Door onzuiverheden, zoals aluminium, ijzer en metalen krijgen de kristallen prachtige kleuren. Denk bijvoorbeeld aan een paarse amethist. Door aardverschuivingen zijn de kristallen naar de oppervlakte geduwd. Het zijn dan ook vaak vulkanische gebieden waar de edelstenen zich bevinden.
2. Ontstaan edelstenen: Sentimentair
De tweede manier waarop edelstenen ontstaan is door het kleiner worden van bergen. Bergen waren miljoenen jaren een stuk groter dan dat ze nu zijn. Dit komt door erosie; kleine stukjes zandkorrels en steen die afbrokkelen van de berg. Dit wordt ook wel sendiment genoemd. De stukjes zand en steen worden door rivieren naar de oceaanbodem vervoerd samen met bijvoorbeeld kalk en metaal. Hierdoor zijn over miljoenen jaren verschillende soorten sendiment in lagen opgehoopt. Deze lagen werden steeds dikker. Door de druk wordt het water eruit geperst en wordt het gesteende tegen elkaar gedrukt. Hierdoor wordt de steen heel hard. Deze stenen hebben vaak een gelaagd uiterlijk.3. Ontstaan edelstenen: Metamorf
Een derde manier is door metamorfe gesteende. Dit zijn magmatische stenen of afzettingsgesteenten die veranderen door middel van hitte of door grote druk. Door aardverschuivingen zijn deze stenen dieper in de aardkorst terecht gekomen. Hierdoor zijn ze veranderd. Dit komt vooral doordat verschillende soorten stenen samen worden geperst, waardoor er een nieuwe steen ontstaat die nog veel harder is. Bijvoorbeeld marmer.4. Ontstaan edelstenen: Meteorietinslag
Een minder vaak besproken vorming van gesteente is steenvorming bij meteorietinslag. Er zijn diverse meteorietinslagen geweest, waarbij er door de knal een ongekende energie vrij komt. Deze energie kan de mens zelf niet creëren. Voorbeelden van meteorietstenen zijn Gibeon en Tektiet. Dit zijn hele bijzondere edelstenen.
Leuke weetjes over edelstenen
Edelstenen kunnen in diverse vormen geslepen worden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen cabochon, waarbij de steen in een bolle vorm wordt geslepen, en gefacetteerd, waarbij het oppervlak van de steen in diverse facetten wordt geslepen. Het is bij het slijpen belangrijk dat men kijkt naar de eigenschappen van de steen, zoals kleurverdeling en lichteffecten. Vervolgens kunnen de edelstenen worden verwerkt in sieraden. Een ander leuk weetje is dat er een edelsteen alfabet bestaat. Het edelsteen alfabet is ontstaan doordat het in de 18de en 19de eeuw trendy was om sieraden te dragen met iemands naam of initialen erin verwerkt. Bij de keuze van welke edelsteen geschikt was, liet men zich leiden door de eerste letter van de naam van de edelsteen. Heette je bijvoorbeeld Anna, dan kon het zijn dat diegene koos voor een amethist. Wil u meer weten over de diverse soorten edelstenen? Houdt dan ons blog in de gaten!